To Watch the War: In Solidarity
(Design by Sean van den Steenhoven)
BAK, basis voor actuele kunst, Utrecht, nodigt je uit voor de tentoonstelling To Watch the War, in Solidarity met werk van Jelena Jureša, Aernout Mik en Rabih Mroué.
Te zien van 22 september 2023 t/m 26 november 2023
BAK in Centraal Museum (Agnietenstraat 1, Utrecht)
en te zien van 22 september 2023 t/m 8 december 2023
BAK in Nicolaïkerk Utrecht (Nicolaaskerkhof 8, Utrecht)
Openingstijden: dinsdag tot zondag 11.00–17.00 uur
Deze spontane presentatie is onderdeel van een langer lopende reeks projecten onder deze titel, verbonden aan het beeldforum To Watch the War: The Moving Image Amidst the Invasion of Ukraine (2014–2023) in BAK, basis voor actuele kunst, Utrecht, te zien van 9 september tot en met 29 oktober 2023. In deze reeks worden kunstwerken uit de archieven van BAK, uit het verleden en de toekomst, gemobiliseerd om zo – met en via kunst – een beroep te doen op het cruciale gevoel van solidariteit met mensen en anders-dan-menselijke subjecten die blootstaan aan de oorlog in Oekraïne en oorlogen over de hele wereld. De tentoonstellingen komen voort uit zorgen om de permanente staat van oorlogsvoering die zich over de wereld verspreidt, de wereldwijde opkomst van fascistische politiek en de groeiende zucht naar hegemonie van eeuwige mogendheden, en ze herinneren ons eraan dat ons besef van deze omstandigheden en onze wil te streven naar een betere wereld niet mag wankelen.
Net als de films van in Oekraïne gevestigde kunstenaars, te zien op het beeldforum in BAK, onderzoeken de werken van Jureša, Mik en Mroué de relatie tussen beeldproductie en hedendaagse oorlogsvoering. Even belangrijk is dat ze vragen stellen over de rol van kunst en kunstenaars ten opzichte van de verontrustende, telkens weer oplaaiende oorlogen in onze tijd, en ten opzichte van oorlog in bredere zin: als een infrastructuur voor raciaal kapitalisme waarin slavernij, kolonialisme, imperialisme en allerlei vormen van onderdrukking samenkomen.
Jureša’s film Aphasia (Act Three) – A Kid from the Neighborhood (2019) gaat in op het collectieve zwijgen over het aanhoudende historisch-politieke misdaadcomplex op het kruisvlak van Belgisch kolonialisme, Oostenrijks antisemitisme en de oorlogen in voormalig Joegoslavië. Het werk draait om een beruchte foto uit de oorlog in Bosnië, waarop een soldaat te zien is die het hoofd schopt van een dode moslimvrouw, die vermoord is door Servische paramilitairen. Deze foto wordt nooit getoond in de film, maar wordt opgeroepen door middel van woorden en choreografie, waarmee indirect de rol van kunst in relatie tot oorlog aan de orde wordt gesteld, namelijk als onderdeel van een forensische werkwijze gericht op waarheid en rechtvaardigheid.
Raw Footage van Mik, geproduceerd in 2006 door de kunstenaar en BAK, bestaat uit een montage van documentair filmmateriaal van de Joegoslavische oorlogen (1991–2001) dat de kunstenaar opdook uit de afgestoten media-archieven van Reuters en Independent Television News (ITN). Vanwege de alledaagse, repetitieve en niet-dramatische aard van deze opnamen vond men ze niet waardevol genoeg om uit te zenden. Mik monteerde de beelden en toont ze op twee schermen naast elkaar, om de veerkracht te tonen van menselijke en niet-menselijke subjecten die leven met – en ondanks – de catastrofale militaire realiteit.
Mroué’s Images Mon Amour (2021) een monumentale, langzaam omhoog bewegende videoprojectie van een collage van beelden die verwoesting en gewapende conflicten in het Midden-Oosten tonen. Sinds de oorlog tussen Israël en Libanon in 2006 verzamelde Rahib Mroué ongeveer tien jaar lang krantenknipsels en digitale beelden, en bestudeerde zo op een rusteloze manier de ongemakkelijke verhouding tussen beeld, visuele media, de collectieve herinnering aan door mensen veroorzaakte catastrofes in het verleden en heden, en de mate waarin we daarvoor verantwoordelijk zijn.
De tentoonstelling wordt op genereuze wijze gehuisvest door het Centraal Museum in Utrecht en de Nicolaïkerk, en werd mogelijk gemaakt door financiële steun van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en de gemeente Utrecht.
Openingstijden van de Nicolaïkerk kunnen afwijken vanwege activiteiten en kerkdiensten. Hou daarom hun agenda in de gaten: Nicolaikerk.nl
